Waarom de meeste leiders denken dat ze open zijn (maar het niet echt zijn)

De illusie van openheid
Veel leiders beschouwen zichzelf als transparant en open. Ze geloven dat ze een omgeving creëren waarin medewerkers vrijuit kunnen spreken en feedback welkom is. Maar in de praktijk blijkt dit vaak een misvatting. Onderzoek toont aan dat wat leiders als open communicatie zien, door medewerkers vaak als oppervlakkig of zelfs intimiderend wordt ervaren. Hoe komt dit?

De kloof tussen intentie en impact
Leiders die zichzelf als open beschouwen, geven vaak feedback, vragen om input en laten medewerkers meedenken over besluiten. Maar de manier waarop dit gebeurt, bepaalt of mensen zich écht gehoord voelen. Een subtiele hiërarchie, onbewuste signalen en de manier waarop kritiek wordt ontvangen, kunnen een sfeer van terughoudendheid in stand houden. Psychologische veiligheid is hierin de sleutel: als medewerkers denken dat eerlijkheid negatieve consequenties heeft, zullen ze zich inhouden.

Radicale openhartigheid als gamechanger
Radicale openhartigheid, zoals beschreven door Kim Scott, is een benadering waarbij eerlijkheid en empathie hand in hand gaan. Het betekent dat je niet alleen transparant bent over verwachtingen en feedback, maar ook écht luistert en betrokken bent bij de ontwikkeling van je team. Dit vereist:

• Eerlijkheid zonder verzachting: Moeilijke gesprekken niet vermijden, maar ook niet verhullen achter vage formuleringen.

• Zichtbare kwetsbaarheid: Als leider durven toegeven dat je niet alles weet en openstaan voor kritiek.

• Actieve respons: Feedback serieus nemen en er zichtbaar iets mee doen.

Waarom dit zo moeilijk is
Veel leiders vermijden radicale openhartigheid uit angst voor conflict, ongemak of verlies van autoriteit. Maar onderzoek laat zien dat een gebrek aan eerlijke communicatie juist leidt tot lagere betrokkenheid, minder innovatie en uiteindelijk slechtere prestaties. Het omarmen van radicale openhartigheid vraagt om moed en oefening, maar levert een krachtigere en meer verbonden organisatie op.

Van intentie naar actie: Hoe word je écht open?
Wil je als leider radicale openhartigheid toepassen? Dan zijn dit cruciale stappen:

1. Vraag om eerlijke feedback (en verdedig je niet): Creëer momenten waarop medewerkers jou openlijk kunnen vertellen hoe ze jouw leiderschap ervaren.

2. Geef feedback met zorg én scherpte: Wees direct, maar laat ook zien dat je om de persoon geeft.

3. Normaliseer ongemak: Maak duidelijk dat openheid soms lastig voelt, maar dat het een kernwaarde is binnen je team.

4. Zorg voor follow-up: Laat zien dat feedback invloed heeft op je beslissingen en handelen.

Conclusie
Echte openheid gaat verder dan alleen intentie; het vraagt om bewuste actie. Veel leiders denken dat ze open zijn, maar houden onbewust mechanismen in stand die echte transparantie blokkeren. Door radicale openhartigheid te omarmen, creëer je een omgeving waarin mensen zich veilig voelen om echt bij te dragen. En dat is waar sterke leiders en succesvolle organisaties het verschil maken.